Σάββατο 7 Απριλίου 2012

Η δυσκοιλιότητα δυσκολεύει τη ζωή


duskoiliotita_386.jpg
Ένας στους πέντε Έλληνες πάσχει από δυσκοιλιότητα. Το ποσοστό είναι σημαντικό και τα περαιτέρω προβλήματα που προκαλεί καθόλου αμελητέα, αφού κάνουν τη ζωή μας… ακόμα πιο δύσκολη.

Το να θες και να μην μπορείς είναι πρόβλημα, ειδικά όταν πρόκειται για μια φυσική ανάγκη που πρέπει οπωσδήποτε να ικανοποιηθεί. Η δυσκοιλιότητα όμως μπορεί να εμφανιστεί σε οποιονδήποτε και να αποσυντονίσει τη ζωή του χωρίς ιδιαίτερο λόγο. Σύμφωνα με πρόσφατες επιδημιολογικές μελέτες, είναι ένα πρόβλημα που ταλαιπωρεί ολοένα και μεγαλύτερο ποσοστό των κατοίκων των αναπτυγμένων χωρών και των σύγχρονων κοινωνιών, ενώ εμφανίζει ιδιαίτερη προτίμηση στο γυναικείο πληθυσμό. Στη συντριπτική πλειονότητα των πασχόντων δεν οφείλεται σε κάποιο οργανικό αίτιο ούτε αποτελεί σύμπτωμα απειλητικό για τη ζωή τους. Σημαντικό ρόλο θεωρείται ότι έχουν παίξει οι σύγχρονες διατροφικές συνήθειες (ελαττωμένη κατανάλωση φυτικών ινών, αύξηση του σωματικού βάρους) αλλά και γενικά ο σύγχρονος τρόπος ζωής (συνεχές-έντονο άγχος, περιορισμένη σωματική άσκηση).

Τι λένε οι έρευνες

Σύμφωνα με στοιχεία του Ελληνικού Ιδρύματος Γαστρεντερολογίας (ΕΛ.Ι.ΓΑΣΤ.), σε παγκόσμιο επίπεδο το 30% των πασχόντων υποφέρει περισσότερο από δέκα χρόνια από το πρόβλημα, ενώ στην Ελλάδα το αντίστοιχο ποσοστό είναι 38 %. Στη χώρα μας ο μέσος όρος που το πρόβλημα επιμένει είναι 11 χρόνια. Επιπλέον στοιχεία από έρευνα του Ιδρύματος έδειξαν ότι το 81% και το 70% των πασχόντων θεωρούν τη δυσκοιλιότητα το ίδιο ή πιο σοβαρό πρόβλημα από την ημικρανία και το κρυολόγημα αντίστοιχα, ενώ το 73% αναφέρει αίσθημα βάρους και το 39% νευρικότητα. Όσον αφορά την αντιμετώπισή της, το 27% όσων πάσχουν, ιδίως όσοι είναι νέοι, αλλάζουν τις διατροφικές τους συνήθειες, το 34% παίρνουν παραδοσιακά χρησιμοποιούμενα προϊόντα ( π.χ. τσάι, αποξηραμένα δαμάσκηνα, ακτινίδια, λιναρόσπορους κ.λπ.), ενώ το 46% παίρνει φάρμακα κατά της δυσκοιλιότητας (υπακτικά). Αξίζει να σημειωθεί ότι μόνο το 47% των πασχόντων έχει συμβουλευτεί γιατρό, ενώ από τους υπόλοιπους το 29% δεν έχει συμβουλευτεί κανέναν ειδικό, ούτε φίλο ή μέλος της οικογένειας. Το 12% δεν θεωρεί τη δυσκοιλιότητα ακριβώς ιατρικό θέμα, το 25% πιστεύει ότι είναι κάτι που πρέπει να το αντιμετωπίσει κανείς μόνος του και, τέλος, το 15% ανησυχεί για οποιεσδήποτε εξετάσεις θα χρειαστεί να γίνουν (π.χ. κολονοσκόπηση). Δυστυχώς, το 19% όσων πάσχουν, ηλικίας άνω των 45 ετών, θεωρεί ότι είναι φυσιολογικό πρόβλημα όσο μεγαλώνουν.

Τι είναι δυσκοιλιότητα
Ο όρος «δυσκοιλιότητα» χρησιμοποιείται από τους ασθενείς για να εκφράσουν διάφορες καταστάσεις. Κάποιες φορές δίνουν ιδιαίτερη έμφαση στον αριθμό των κενώσεων, άλλοτε στη σύσταση και άλλοτε σε συνοδά συμπτώματα.

-Ιδιοπαθής ή λειτουργική
Στις περισσότερες περιπτώσεις η δυσκοιλιότητα δεν οφείλεται σε κάποιο οργανικό αίτιο και ονομάζεται λειτουργική (ιδιοπαθής). Θεωρείται ξεχωριστή νόσος και, σύμφωνα με τα επιστημονικά κριτήρια, κάποιος πάσχει από λειτουργική δυσκοιλιότητα όταν πληρούνται τα εξής:

Α) Πρέπει να περιλαμβάνονται τουλάχιστον 2 από τα παρακάτω:
1. Αφόδευση με σύσφιγξη στις περισσότερες από το 25% των κενώσεων.
2. Σκληρά κόπρανα στις περισσότερες από το 25% των κενώσεων.
3. Αίσθημα ατελούς κένωσης (δεν αδειάζει τελείως το έντερο) στις περισσότερες από το 25% των κενώσεων.
4. Αίσθημα ορθοπρωκτικής απόφραξης στις περισσότερες από το 25% των κενώσεων.
5. Χειρισμοί για τη διευκόλυνση της κένωσης (χρήση του δακτύλου, υποστήριξη από την πυελική χώρα) στις περισσότερες από το 25% των κενώσεων.
6. Λιγότερες από 3 κενώσεις την εβδομάδα.
Β) Παρατηρούνται σπάνια ρευστά κόπρανα (χωρίς τη χρήση καθαρτικών).
Γ) Δεν συνυπάρχει σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (που θα δικαιολογούσε τα ανωτέρω).

Τα παραπάνω κριτήρια πρέπει να υπάρουν για συνολικά 3 μήνες, όχι απαραίτητα συνεχόμενους, αλλά να συμπληρώνεται ο χρόνος των 3 μηνών σε διάστημα ενός εξαμήνου από την εμφάνισή τους.

-Οργανικής αιτιολογίας
Εκτός από τις περιπτώσεις της λειτουργικής δυσκοιλιότητας, υπάρχουν και οι περιπτώσεις εκείνες κατά τις οποίες το πρόβλημα οφείλεται σε οργανικό αίτιο και συνήθως αποτελεί σύμπτωμα κάποιου νοσήματος, όπως:
• Νοσήματα του παχέος εντέρου που μπορεί να προκαλέσουν απόφραξη (νεοπλάσματα, εκκολπωμάτωση, φλεγμονώδη νοσήματα εντέρου, στένωση πρωκτού κ.λπ.).
• Σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου.
• Νοσήματα του νευρικού συστήματος (νόσος Parkinson, σκλήρυνση κατά πλάκας, βλάβες νωτιαίου μυελού κ.λπ.).
• Μεταβολικές-ενδοκρινικές παθήσεις (σακχαρώδης διαβήτης, υποθυρεοειδισμός, υπερασβεστιαιμία, κύηση, εμμηνόπαυση κ.λπ.).
• Ψυχολογικά νοσήματα (κατάθλιψη, νευρογενής ανορεξία).
• Φάρμακα (αντικαταθλιπτικά, αντιχολινεργικά, αντιόξινα, αντιυπερτασικά κ.λπ.).

Περιοδική

Σε πολλές περιπτώσεις η δυσκοιλιότητα προκαλείται από την αλλαγή του τρόπου ζωής και των συνηθειών του εντέρου, όπως συμβαίνει σε ταξίδια, διακοπές, περιόδους στρες κ.ά. Επιπλέον, η αναστολή της κένωσης συχνά αποτελεί την αιτία του προβλήματος. Σε αυτές τις περιπτώσεις η δυσκοιλιότητα θεωρείται περιοδική και συνήθως υποχωρεί μόνη της. Όταν όμως υπάρχει επανάληψη των συνηθειών αυτών, είναι πιθανόν το πρόβλημα να «εγκατασταθεί» και να εξελιχθεί σε χρόνια δυσκοιλιότητα.

Tο συναισθηματικό φορτίο

Σύμφωνα με πρόσφατη διεθνή επιδημιολογική έρευνα, η δυσκοιλιότητα ενδέχεται να διαδραματίζει σημαντικά αρνητικό ρόλο στην ποιότητα ζωής των πασχόντων, συγκρίσιμο σε ορισμένες περιπτώσεις με το ρόλο άλλων σημαντικότερων ασθενειών. Η έρευνα αυτή μελέτησε 2.870 συμμετέχοντες από τη Βρετανία, τις ΗΠΑ, τη Γερμανία, τη Γαλλία, τη Βραζιλία και τη Νότιο Κορέα, τα δε βασικά της ευρήματα έδειξαν μεταξύ άλλων ότι:
• Τα άτομα με δυσκοιλιότητα αισθάνονται χειρότερα όσον αφορά τη συνολική τους υγεία, πιστεύουν ότι είναι πιο φιλάσθενα, αλλά και ότι η υγεία τους είναι πιο πιθανό να επιδεινωθεί.
• Ο αρνητικός αντίκτυπος στην ικανότητα πραγματοποίησης καθημερινών φυσικών δραστηριοτήτων ( τρέξιμο, σκύψιμο, το γονάτισμα ακόμα και το περπάτημα σε σχετικά μικρές αποστάσεις) ήταν μεγαλύτερος για τα άτομα με δυσκοιλιότητα.
• Τα δυσκοίλια άτομα ανέφεραν επίσης συχνότερα πόνους στο σώμα.
Αντίστοιχα αποτελέσματα είχαν και δύο πρόσφατες έρευνες που πραγματοποίησε στη χώρα μας το Ελληνικό Ίδρυμα Γαστρεντερολογίας για τη δυσκοιλιότητα.

Ενδεχόμενες επιπλοκές
Η δυσκοιλιότητα τις περισσότερες φορές συνοδεύεται από μετεωρισμό, μερικές φορές πόνο, ναυτία, αίσθημα δυσφορίας στην κοιλιά, κούραση και κακή διάθεση. Η χρόνια δυσκοιλιότητα μπορεί να προκαλέσει την εμφάνιση ραγάδων πρωκτικού δακτυλίου, αιμορροΐδων, εκκολπωμάτων, πρόπτωση ορθού ή ακόμα και απόφραξη του παχέος εντέρου από κόπρανα συνήθως στους υπερήλικες.

Ο φαύλος κύκλος

Εντυπωσιακό είναι το γεγονός ότι πολλοί πάσχοντες κατηγορούν τους εαυτούς τους για τα συμπτώματα. Μια πρόσφατη ανεξάρτητη συγκεντρωτική ανασκόπηση έδειξε ότι πολλά άτομα πιστεύουν ψευδώς ότι για τα συμπτώματα τους ευθύνονται η δίαιτά τους (για παράδειγμα η ελλιπής κατανάλωση ινών και νερού) και ο τρόπος ζωής τους (έλλειψη άσκησης) και έτσι θεωρούν ότι είναι δικό τους σφάλμα που υποφέρουν από δυσκοιλιότητα.
Τα αποτελέσματα αυτής της μελέτης δείχνουν ότι, σε συνδυασμό με αυτές τις ενοχές, υπάρχει και ένα συναισθηματικό φορτίο που με τη σειρά του μπορεί να καταστήσει τους πάσχοντες ακόμα πιο ευπαθείς στην πάθηση.

Πότε να πάτε στο γιατρό
;
Οι πάσχοντες από δυσκοιλιότητα πρέπει σε κάθε περίπτωση να υπόκεινται σε ιατρική εξέταση για την αναζήτηση πιθανού οργανικού αιτίου. Η λειτουργική δυσκοιλιότητα συνήθως εμφανίζεται στα πρώτα χρόνια της ενήλικης ζωής και ακολουθεί χρόνια διαδρομή. Η πρόσφατη όμως έναρξη δυσκοιλιότητας, η πρώτη εμφάνιση σε μεγάλες ηλικίες, ή όταν συνοδεύεται από ανησυχητικά συμπτώματα όπως απώλεια αίματος από το έντερο, απώλεια βάρους, εναλλαγές με διάρροια, απαιτεί άμεση ιατρική εξέταση για αποκλεισμό οργανικών αιτίων.

Πώς αντιμετωπίζεται

Η θεραπευτική αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας ξεκινά με χορήγηση φυτικών ινών και υγρών που αυξάνουν τον όγκο των κοπράνων και τη συχνότητα των κενώσεων, αν και σε πολλές περιπτώσεις οι ασθενείς με χρόνια δυσκοιλιότητα δεν ανταποκρίνονται ιδιαίτερα σε αυτές τις διατροφικές συνήθειες. Σε κάποιες περιπτώσεις μάλιστα οι τελευταίες μπορεί να δημιουργήσουν και μετεωρισμό, ιδιαίτερα αν συνυπάρχει σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου. Οπωσδήποτε όμως μια ισορροπημένη διατροφή με φυτικές ίνες και η χορήγηση ικανοποιητικής ποσότητας υγρών είναι απαραίτητη. Η μετρίου βαθμού σωματική άσκηση μπορεί να βοηθήσει στην κινητικότητα του εντέρου, ενώ η μείωση του στρες κατέχει επίσης σημαντική θέση στην αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας. Στην περίπτωση που δεν θεραπευτεί με τα απλά αυτά μέτρα, χρειάζεται πλέον φαρμακευτική αγωγή. Υπάρχουν διάφορες κατηγορίες φαρμάκων που δρουν με διάφορους τρόπους, είτε αυξάνοντας τον όγκο των κοπράνων είτε αυξάνοντας την κινητικότητα του εντέρου. Η χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής θα πρέπει να γίνεται πάντα από γαστρεντερολόγο. Ωστόσο, σε κάθε περίπτωση πρέπει να γίνεται αναζήτηση τυχόν οργανικού αιτίου της δυσκοιλιότητας. Αν υπάρχει οργανικό αίτιο, η αντιμετώπισή του αποτελεί και τη θεραπεία της δυσκοιλιότητας.

Ευχαριστούμε θερμά για τη συνεργασία τον γαστρεντερολόγο Κωνσταντίνο Γ. Τερζή.
Της Έφης Τσιβίκα

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου